Arapça “Kalu Bela” Ne Demek? Küresel ve Yerel Perspektiflerden Bir Ruh Yolculuğu
Bazı kelimeler vardır ki, sadece dilin değil, insanlığın kalbinde yankılanır. “Kalu Bela” da tam olarak böyle bir ifadedir. Arapçadan gelen bu kadim söz, hem dini hem felsefi hem de kültürel olarak yüzyıllardır insanlığın kader, varoluş ve bilinç konularına bakışını şekillendirmiştir. Bugün bu yazıda, “Kalu Bela”nın anlamını sadece kelime düzeyinde değil, hem evrensel hem de yerel bir gözle ele alacağız. Çünkü bazen bir kelimenin içinde, bir çağın bütün hikâyesi saklıdır.
Kalu Bela’nın Anlamı Nedir?
Arapça kökenli “Kalu Bela” (قالوا بلى) ifadesi, Kur’an-ı Kerim’in A’râf Suresi 172. ayetinde geçer. Ayette, Allah’ın insan ruhlarına “Ben sizin Rabbiniz değil miyim?” diye sorduğu, ruhların ise “Evet, Sen bizim Rabbimizsin” anlamına gelen “Kalu Bela” cevabını verdiği anlatılır.
Bu olay, İslam inancında “Elest Bezmi” olarak bilinir. Yani ruhların dünyaya gelmeden önce Allah’a verdikleri söz. Bu söz, insanın varoluş bilincini, yaratılış amacını ve sorumluluğunu hatırlatır. Kısacası “Kalu Bela”, insanın ezelde verdiği “Evet” sözüdür.
“Kalu Bela” sadece bir ifade değil; ruhun sonsuzlukla yaptığı bir anlaşmadır.
Küresel Perspektif: Ruhun Hatırladığı Söz
Dünya dinleri incelendiğinde, “Kalu Bela” benzeri kavramlara farklı inanç sistemlerinde de rastlamak mümkündür. Örneğin, Hinduizm’de “Atman” (ruh) ile “Brahman” (Tanrısal bütünlük) arasında doğuştan gelen bir bağ olduğuna inanılır. Budizm’de ise insanın “karma” yolculuğu, geçmişte verdiği sözleri ve ruhsal yükümlülükleri hatırlatma üzerine kuruludur.
Hristiyanlıkta da Tanrı’ya verilen “iman yemini” benzer bir düşünceyi yansıtır. Bu bağlamda, “Kalu Bela” yalnızca İslam’a özgü bir inanç değil, insanın evrensel hafızasında yer eden bir teslimiyet biçimidir.
Bilim insanları bile bu konuyu metaforik biçimde inceliyor. Nörobilim araştırmaları, insanların “doğuştan gelen manevi yönelimleri” olduğunu ortaya koyuyor. 2021’de Oxford Üniversitesi tarafından yapılan bir çalışmaya göre, farklı kültürlerdeki bireyler, doğuştan “aşkın bir güce inanmaya” eğilimli. Bu, “Kalu Bela”nın insan doğasında yankılanan bir sezgisel gerçek olduğunu düşündürüyor.
Yerel Perspektif: Anadolu’da “Kalu Bela”nın İzleri
Türk kültüründe “Kalu Bela” sadece dini bir kavram değil, aynı zamanda halkın dilinde “ezelden gelen bağ” anlamına gelir. “Biz kalu beladan beri dostuz” denir mesela; bu, dostluğun veya sevginin dünyevi değil, ruhani bir temele dayandığını anlatır.
Bu ifade, aşk hikâyelerinde de sıkça geçer. Mevlevî düşüncesinde “kalu bela aşkı”, insanın Allah’a olan ezeli sevgisini simgeler. Yunus Emre’nin dizelerinde bu hissi görebiliriz:
> “Kalu beladan beri sevmişem seni / Ne varlıkta geçer, ne yoklukta.”
Buradaki “Kalu Bela” artık bir hatırlayışa dönüşür — insanın, yaratılış anındaki sevgisini unutmaması. Yani yerel anlamda “Kalu Bela”, bir bağlılık manifestosudur.
Kalu Bela’nın Felsefi Derinliği
“Kalu Bela” aynı zamanda insanın varoluş sorumluluğunu hatırlatır. Eğer ruh ezelde “Evet” demişse, bu dünyada o sözün gereğini yerine getirmesi beklenir. Bu düşünce, özgür irade ile kader arasında ince bir köprü kurar.
Felsefi açıdan bakıldığında, bu kavram insanın “kendini tanıma yolculuğu”nun merkezinde durur. Çünkü “Evet” diyen bir ruh, aynı zamanda bilinçli bir seçimin öznesidir. Bu, hem teolojik hem etik açıdan derin bir farkındalık içerir.
Modern dünyada, hızla değişen değerler karşısında “Kalu Bela” gibi kavramlar bize hatırlatır: Nereden geldik, neye söz verdik, nereye gidiyoruz? Bu sorular sadece dini değil, varoluşsal birer davettir.
Kültürel Bağlamda Kalu Bela’nın Etkisi
Sosyal psikoloji açısından, inanç sistemlerinin bireylerin kimlik oluşumunda büyük payı vardır. “Kalu Bela” bilinci, toplumlarda dayanışma, sadakat ve sorumluluk duygularını pekiştirir. Anadolu’da “söz namustur” anlayışı, bu ezeli sözün dünyevi bir yansıması gibidir.
Bugün hâlâ birçok insan, zor zamanlarda “Ben söz vermiş bir ruhum” diyerek kendini hatırlatır. Bu, modern kaos içinde bile bir tür ruhsal pusuladır. Çünkü “Kalu Bela”, sadece Tanrı’ya değil, kendine sadık kalmanın da bir ifadesidir.
Sonuç: “Kalu Bela” Bir Hatırlayıştır
“Kalu Bela” hem evrensel hem yerel düzlemde, insanın kim olduğunu hatırlama çabasıdır. Farklı kültürler bu kavramı farklı kelimelerle ifade etse de öz aynıdır: Bir varoluş sözünün yankısı.
Bu söz, sadece geçmişte kalmış bir sahne değil, hâlâ her nefeste yeniden duyulan bir çağrıdır. “Evet, Sen bizim Rabbimizsin” derken insan aslında “Evet, ben farkındayım” demektedir.
—
Peki siz ne düşünüyorsunuz? “Kalu Bela” sizin için bir inanç sembolü mü, yoksa ruhun ezeli bir hatırlayışı mı? Yorumlarda buluşalım; birlikte bu ezeli “Evet”in anlamını yeniden keşfedelim.