Kategori: Makaleler

MDF Şişer mi? Küresel ve Yerel Perspektiflerden Derinlemesine Bir Bakış Evde küçük bir tadilat yaparken ya da mobilya seçerken aklımıza gelen sorulardan biri şudur: “MDF şişer mi?” Bu basit gibi görünen soru, aslında yaşam alanlarımızla kurduğumuz ilişkiyi, kültürel alışkanlıklarımızı ve hatta teknolojik gelişmelerin gündelik hayatımıza etkisini anlamak açısından oldukça ilginçtir. Bu yazıda, MDF’nin suyla temas ettiğinde gösterdiği davranışları sadece teknik açıdan değil, farklı toplumların bu konuya nasıl yaklaştığı üzerinden de keşfedeceğiz. Küresel Perspektif: MDF’nin Evrensel Yolculuğu MDF (Medium Density Fiberboard), dünyanın dört bir yanında mobilya ve iç mimaride en çok tercih edilen ahşap türevi malzemelerden biridir. Uygun maliyeti, kolay şekil…

Gümüş Satmak Ne Kadar? Ekonomik Değerin Zamanla Değişen Hikayesi Ekonomik tarih, metallerin insanlık üzerindeki etkisini anlatan sessiz bir destandır. Gümüş, bu destanın en eski ve en parlak karakterlerinden biridir. Bir dönem imparatorlukların gücünü temsil ederken, bugün hem yatırım aracı hem de sanayi girdisi olarak küresel ekonominin önemli bileşenlerinden biridir. “Gümüş satmak ne kadar?” sorusu yalnızca bugünün piyasa değerini değil, aynı zamanda tarihsel bir serüveni ve ekonomik dönüşümü de içinde barındırır. Tarihten Günümüze: Gümüşün Değer Yolculuğu Gümüş, insanlık tarihinin en eski ticaret metallerinden biridir. Antik Yunan’dan Osmanlı’ya kadar birçok uygarlıkta para birimi olarak kullanılmış, takas sisteminin temel taşlarından biri haline gelmiştir.…

Kapama Kimin Yemeği? Tariften Fazlası: Kimlik, Bellek ve Sofra Siyaseti “Kapama bizimdir!” diyenler kadar “O Balkanların, o Rumeli’nin” diyenler de var. Peki bir tencerenin kapağı kapanınca sınırlar mı açılıyor, yoksa mutfak milliyetçiliği mi devreye giriyor? Hadi açık konuşalım: “Kapama kimin yemeği?” sorusu, mutfaktan çok zihniyet sınavıdır. Sofranın etrafında toplanınca, bir anda tarih, göç, dil ve gurur masaya servis edilir. Benim fikrim net: kapama bir tek ülkenin tekelinde olmayacak kadar ortak bir belleğin yemeğidir. Çünkü kapama, adı üstünde, “kapayarak” pişirme tekniğine; yani yavaş ateşte, kapağı kapalı bir tencerede ya da fırında lezzetin biriktiği o sabırlı yönteme yaslanır. Bu teknik, coğrafyadan coğrafyaya…

Aşık Edebiyatı Nazım Şekilleri Nelerdir? İnsan Ruhunun Şiirle Konuşan Dili Bir psikolog olarak, bazen bir insanın duygularını anlamak için kelimelerden fazlasına bakmak gerekir. Aşık edebiyatı tam da bu noktada devreye girer — çünkü o, duyguların sadece ifade edilmediği, aynı zamanda işlendiği bir bilinç alanıdır. Her nazım şekli, insan ruhunun farklı bir yönünü anlatır: sevmek, kaybetmek, özlemek, direnmek… Bunlar sadece halk şiirinin temaları değil; aynı zamanda insanın içsel laboratuvarında sürekli yeniden üretilen psikolojik deneyimlerdir. Bilişsel Psikoloji Perspektifinden: Düşüncenin Ritme Dönüşü Bilişsel psikoloji, insan zihninin nasıl düşündüğünü, hatırladığını ve anlamlandırdığını inceler. Aşık edebiyatının nazım şekilleri —koşma, semai, destan, varsağı— bu anlamlandırma sürecinin…

Kanun Ne İçin Kullanılır? Geleceğe Uzanan Bir Tını Yolculuğu Haydi bir an için geleceğe bakalım. Gözlerinizi kapatın ve 2050 yılının bir konser salonunu hayal edin: sahnede bir kanun sanatçısı, yanında yapay zekâ destekli bir orkestra, arka planda artırılmış gerçeklik ile eş zamanlı hikâyeler… Tellerden yükselen her nota, sadece bir müzik değil; bir mesaj, bir veri ve bir vizyon taşıyor. İşte tam da bu yüzden bugün sorduğumuz “Kanun ne için kullanılır?” sorusu, geçmişten çok daha fazlasını kapsıyor. Artık mesele sadece geleneksel bir çalgının işlevi değil; kültür, teknoloji, toplum ve hatta bilinç hakkında düşünmek. Geçmişten Bugüne: Kanunun Temel Rolü Önce bir adım…

Kelimelerin Kilidi: Tirajlı Kilit Göbeği Değişir mi? Bir edebiyatçı olarak her zaman inanmışımdır ki, kelimeler de birer kilittir. Her biri, insanın iç dünyasının bir kapısını açar ya da kapatır. Edebiyat, bu kilitlerin içinden geçip bir anlamlar labirentine dönüşen bir yolculuktur. Bu yüzden “tirajlı kilit göbeği değişir mi?” sorusu, yüzeyde teknik bir soru gibi görünse de, aslında derin bir edebi metafor taşır. Çünkü bir kilidin değişmesi, yalnızca bir mekanizmanın değil, bir hikâyenin, bir hafızanın, bir kimliğin dönüşmesidir. Tıpkı bir karakterin kaderi değiştiğinde, romanın ruhunun dönüşmesi gibi; bir kilit göbeği değiştiğinde de kapının ardındaki dünya değişir. İşte bu yazı, o kapının ardındaki…

Kamûs-ı Türkî Kime Aittir? Veri Odaklı ve Toplumsal Merceklerle Bir Okuma Hızlı yanıt: Kamûs-ı Türkî, modern Türk sözlükçülüğünün kurucu isimlerinden Şemseddin Sami’ye (Sami Frashëri) aittir. Aşağıda, “veri odaklı” ve “toplumsal/duygulanımsal” iki farklı analitik mercekle neden böyle olduğunu birlikte açıyoruz. Konulara farklı açılardan bakmayı severim; sözlükler gibi “soğuk” görünen eserlerin bile ardında canlı bir kültür tarihi, insan emeği ve kolektif hatıra yatar. Bu yüzden, cinsiyet kalıp yargılarını pekiştirmemek adına, yazıda “objektif-veri odaklı” ve “duygulanımsal-toplumsal etkiler” odaklı yaklaşımları herkes için geçerli iki analitik mercek olarak yan yana getireceğim. Hadi, birlikte “Kamûs-ı Türkî kime aittir?” sorusunu derinleştirelim. Kısa Cevap ve Uzun Hikâye Kamûs-ı…

Kampanya Yaparken Nelere Dikkat Etmeliyiz? Küresel ve Yerel Perspektiflerden Bir Yolculuk Her şey bir fikirle başlar. Sonra o fikir büyür, bir hedefe dönüşür ve sonunda bir kampanyaya… Ama işte asıl mesele burada başlar: O kampanya yalnızca “duyurulmak” için mi vardır, yoksa “anlaşılmak” için mi? Bu sorunun cevabı, iyi bir kampanyayı harikadan ayıran ince çizgidir. Ben her zaman şuna inanırım: kampanya, sadece bir pazarlama stratejisi değil, aynı zamanda bir hikâye anlatımıdır. Üstelik bu hikâye, her kültürde farklı okunur, her toplumda farklı yankı bulur. Küresel Perspektif: Evrensel Mesajın Gücü Küresel bir kampanya tasarlarken, dünyanın farklı köşelerinde yaşayan milyonlarca insana aynı mesajı iletmek…

Nefesin Gücü: Psikolojide Nefes Egzersizlerinin Kültürel ve Antropolojik Yönleri Farklı Kültürlerin Nefesle Dansı İnsanlık tarihi boyunca, nefes yalnızca hayatta kalmanın ötesinde bir anlam taşımıştır. Kültürler, nefesi sadece bir biyolojik işlev olarak değil, aynı zamanda ruhsal bir bağ olarak kabul etmişlerdir. Her kültür, nefesin gücüne dair benzersiz bir bakış açısı geliştirmiş ve bunu bir ritüel, sembol veya toplumsal kimlik olarak kullanmıştır. Peki, günümüz psikolojisinde nefes egzersizlerinin insan sağlığı üzerindeki etkilerine baktığımızda, bu eski uygulamalarla ne gibi benzerlikler bulabiliriz? Nefesin gücünü daha derin bir şekilde anlamak, kültürel çeşitlilik içinde farklı toplulukların nasıl ilişki kurduğunu keşfetmek, insana dair evrensel bir bağlantı kurmamıza olanak…

Toplumun Derin Kodları: Psikolojide İçgüdü Nedir? Toplumsal yapıların karmaşık dokusu içinde bireylerin davranışlarını anlamaya çalışan bir araştırmacı olarak, sık sık şu soruya dönüyorum: Biz gerçekten özgür müyüz, yoksa içgüdülerimizin toplumsal kılıklara bürünmüş hâllerini mi yaşıyoruz? Psikolojide içgüdü (ya da instinct), doğuştan gelen, öğrenilmeden gerçekleşen davranış kalıplarını tanımlar. Ancak sosyolojik bir bakışla bu kavram, yalnızca biyolojik bir dürtü olmanın ötesine geçer. Çünkü her içgüdü, toplumun içinde anlam kazanır; kültürle, cinsiyet rolleriyle ve sosyal normlarla şekillenir. Bir başka deyişle, insan davranışının “doğal” olduğu söylenen kısmı bile aslında toplumsal düzenin izlerini taşır. “Psikolojide içgüdü nedir?” sorusuna bu açıdan yaklaşmak, sadece bireyin değil, bütün…